مارتا پیترز

خانه مارتاپیترز یکی از خانه های مسکونی ارزشمند مربوط به عصر صفوی است که در محله تاریخی جلفای اصفهان و در خیابان حکیم نظامی قرار دارد. خانه مارتا پیترز، معروف به جانی گانی ( پدر خانم مارتا پیترز )، در زمان شاه عباس صفوی ساخته شد. این خانه به دلیل تنوع در طرح و کیفیت ساخت و شیوه تزئینات از ارزش بالایی برخوردار است.  

معماری این خانه علاوه بر قدمت تاریخی، دارای ارزش های هنری خاصی نیز هست .این خانه با دارا بودن حدود 2500 متر مربع مساحت، منطبق با ویژگی های معماری این دورده تاریخی (از جمله حیاط شمالی – کوشک – حیاط جنوبی ) ساخته شده است.

خانه مارتا پیترز، الگویی متفاوت با خانه های هنری عصر خود دارد و به نظر می رسد طرح کلی این خانه در ابتدا به صورت یک کوشک و در میان باغ واقع بوده و در طول زمان دستخوش تغییراتی شده است.

بخش اصلی این خانه، بنایی مکعب شکل و متعلق به دوره صفویه است و یک تالار چهار صفه در میانه خود دارد.این فضا  ارتفاعی معادل دو طبقه داشته و در دو سوی شرقی و غربی دارای ایوان هایی بوده است.

سقف این چهار صفه دارای تزئینات مقرنس و دیوارهای آن پوشیده از تزئینات گچبری، آینه کاری، طلا کاری و نقاشی هایی از فرشتگان است که جلوه ای خاص به آن بخشیده اند؛ ورودی خانه نیز در وضعیت فعلی مستقیماً به حیاط شمالی وارد می شود. احتمالاً در این بخش فضاهای دیگری نیز وجود داشته که در تعریض خیابان مجاور این ضلع بنا از بین رفته اند.

تغییرات مختلف در طول زمان موجب شد تا باغ پیرامون بنا به چند حیاط و فضای باز تبدیل شود، به طوری که امروزه در شمال کوشک اصلی یک حیاط و در دو جبهه شمالی و شرقی این حیاط فضاهای دیگری واقع شده اند.

نام این خانه از آخرین مالک آن یعنی مارتاپیترز گرفته شده است. خانه مارتاپیترز که در سال 1353 توسط سازمان حفاظت آثار باستانی (وقت) به شماره 990 به ثبت فهرست آثار تاریخی کشور رسیده بود، در سال 1357 به دانشگاه هنر  ( فارابی ) تحویل شد و از همان زمان کار مرمت و بازسازی به طور جدی در آن صورت گرفته است.

هم اکنون ساختمان مرکزی دانشگاه در این مکان قرار دارد.